R0

Grote ring van Brussel

De grote ring van Brussel kwam in de loop van de jaren 1970 tot stand. Het doorgaand verkeer werd vanaf dat moment om de hoofdstad heen geleid. Tot dan vervulde de zogenaamde 'middenring' deze functie. Door het heftig verzet in de zuidelijke gemeenten van de agglomeratie bleef het vak Drogenbos-Oudergem van de grote ring echter onafgewerkt.

Snel naar: Besluitvorming en aanleg | Evolutie van het verkeer

Besluitvorming en aanleg

Het idee van een autosnelweg rondom de Brusselse agglomeratie dateerde al van 1949, toen het opgenomen werd in het autosnelwegenprogramma (kaart) van directeur-generaal Hondermarcq. Volgens de vanaf 1952 opgestelde ontwerpen, goedgekeurd bij koninklijk besluit van 25 februari 1959, moest de weg vertrekken aan het Vierarmenkruispunt te Tervuren, een boog beschrijven langs het noorden en het westen van Brussel om tenslotte ten zuiden van het Terkamerenbos aan te sluiten op de Terhulpsesteenweg. Nadat de kleine ring eind jaren 1950 van tunnels was voorzien (om het verkeer snel doorheen de stad naar de wereldtentoonstelling te leiden) en er tegelijkertijd een kort stukje van de grote ring was aangelegd tussen Groot-Bijgaarden en Strombeek-Bever, kon Brussel wachten en lagen de prioriteiten voorlopig elders.

Pas onder minister van Openbare Werken Jos De Saeger werden de werkzaamheden voortgezet. Hij vertrouwde de financiering van de werken toe aan de Intercommunale E5, voor wat betreft het vak Tervuren-Diegem, en aan de Intercommunale B1, voor de resterende vakken. Hoewel de Belgische Wegenfederatie sterk aandrong op het wegwerken van de Brusselse 'bottleneck', werd de voltooiing pas in 1975 geprogrammeerd. Budgettaire beperkingen vanaf 1973 zorgden voor vertraging, maar toch kon de gehele ring worden opengesteld in 1978. De oude verkeerswisselaars van Groot-Bijgaarden, Strombeek-Bever en Diegem wachtte nog een reconstructie, die voltooid werd halverwege de jaren 1980.

De omvorming van de verkeerswisselaar te Groot-Bijgaarden. De rotonde, die al van 1957 dateerde, maakte plaats voor een ingewikkeld knooppunt dat eigenschappen van een turbine- en een sterknooppunt combineert.
Rotonde Groot-Bijgaarden

Het vak Tervuren-Waterloo, dat op dit moment tevens deel uitmaakt van de grote ring, draagt niet het statuut van autosnelweg maar is een gemoderniseerd stuk van de tussen 1830 en 1850 aangelegde N227 (Mechelen-Waterloo). Rond 1970 werd het op tweemaal twee rijstroken gebracht, maar de gelijkvloerse kruisingen bleven bestaan. De toenemende verkeersdrukte noopte ertoe deze kruispunten in de tweede helft van de jaren 1980 te ondertunnelen, waardoor er merkwaardige en gevaarlijke situaties ontstonden op ondermeer het Leonardkruispunt. Het doorgaande verkeer op zowel de E411 als de grote ring kan er de tunnels gebruiken, maar verkeer dat van de ene op de andere weg wilde geraken, dient zich door een ingewikkeld kluwen van kruispunten en verkeerslichten te worstelen.

Data van openstelling van de grote ring van Brussel (R0).
wegvak openstelling
Tervuren - Sint-Stevens-Woluwe 1976
Sint-Stevens-Woluwe - Diegem 1974
Diegem - Machelen 1976
Machelen - Strombeek-Bever 02/04/1977
Strombeek-Bever - Groot-Bijgaarden 1958
Groot-Bijgaarden - Anderlecht 1978
Anderlecht - Drogenbos 1977
Drogenbos - Haut-Ittre (deel van de E19) 1969-1971
Haut-Ittre - Butte du Lion (voorheen A202) 1978
Butte du Lion - Waterloo (voorheen A5) 1975

De grote ring aan het knooppunt Machelen. Op de achtergrond begint het Viaduct van Vilvoorde.
R0 te Machelen

Iedereen zag de noodzaak in van een grote ring rondom de hoofdstad. Het zuidelijk vak, gelegen tussen de E19 en de Terhulpsesteenweg, kon echter niet ontsnappen aan de almaar groeiende contestatie tegen de autosnelwegen vanaf het begin van de jaren 1970. De ring zou het zuiden van de dichtbevolkte gemeente Ukkel aandoen, alsook een stukje van het Zoniënwoud. Men zag deze weg als één van de vele stedelijke autosnelwegen die De Saeger in Brussel wilde aanleggen, en dus rees er al gauw verzet. Al in 1972 zag de minister bijgevolg af van de verwezenlijking van dit gedeelte. De al eerder voorziene A202 tussen Haut-Ittre en Waterloo werd nu opgenomen in het ringtraject; een gekunstelde oplossing, want deze lange omweg vormde allerminst een alternatief voor het noordelijke vak. Kennelijk bleef er in Brussel ongerustheid bestaan, want voor de gemeenteraadsverkiezingen in 1976 plaatsten enkele politieke partijen de afschaffing ervan in hun programma. Het gewestplan, dat drie jaar later werd goedgekeurd en waarin de ring dan ook niet meer voorkwam, maakte de aanleg van de weg quasi onmogelijk. In 1983 verschenen niettemin opnieuw plannen voor een stukje van de zuidelijke ring: hij zou verlengd worden tot de Alsembergsesteenweg. Hiervan is nadien echter niets terechtgekomen.

Restant van de afgeblazen doortrekking van de ring richting Ukkel: de beruchte 'bocht van Vorst'. Hier moest volgens de oorspronkelijke plannen de E19 Brussel-Parijs via een verkeerswisselaar op de ring aansluiten.
Links: De ring richting Halle. De pijl wijst aan waar er zich een ongebruikte afslag van het knooppunt bevindt. Rechts: Een viaduct in het knooppunt wordt nu als parkeerplaats gebruikt; het afvalverwerkingsbedrijf Net Brussel heeft de terreinen in beslag genomen.
Bocht van Vorst Bocht van Vorst

Een sluiting van de ring had een oplossing moeten aanreiken voor twee problemen: enerzijds werd het zwaar verkeer dan niet langer gedwongen om gebruik maken van de smalle gemeentewegen aan de zuidrand van Brussel, anderzijds kon het druk bezette noordelijk vak aanzienlijk ontlast worden. De problematiek is nog steeds erg actueel: op het 20ste Belgisch Wegencongres (2005) stelde de Road Federation Belgium de situatie aan de kaak, en sindsdien eist zij dat de bevoegde instanties de oude plannen onder het stof vandaan halen.

Relevante koninklijke besluiten
  • 25 februari 1959 - Indeling van de ontworpen openbare weg "Ring van Brussel", bij de categorie der autosnelwegen
  • 24 mei 1959 - Onderwerping van het vak Groot-Bijgaarden - Strombeek-Bever van de autosnelweg Ring rond Brussel aan het stelsel van de wet van 12 juli 1956 (statuut van de autosnelwegen)
  • 5 oktober 1972 - Indeling van de ontworpen openbare weg Haut-Ittre-Waterloo bij de categorie der autosnelwegen
  • 15 mei 1981 - Onderwerping van de autosnelweg "Ring om Brussel" aan het stelsel van de wet van 12 juli 1956 (statuut van de autosnelwegen)
Situering
Situering
Feiten
Lengte
75 km
Aanvang der werken
(1956) / 1970
Eerste openstelling
(1958) / 1974
Laatste openstelling
1978
Verloop en bewegwijzering
Verloop Bewegwijzering
Foto's
Foto's
Roadpics.net:
Wegnummers:
Delen

Reeds eind jaren 1950 bepaalde men dat de Zennevallei te Vilvoorde overbrugd zou worden door middel van een metershoog viaduct. Deze garantie werd gevraagd door autoconstructeur Renault, zodat die zijn industriële activiteiten aldaar probleemloos zou kunnen voortzetten. Inmiddels heeft de fabriek zijn deuren gesloten. Het Viaduct van Vilvoorde, 1700 meter lang, overbrugt tevens de Zenne, het Zeekanaal Brussel-Schelde, spoorlijnen 25 en 27 Brussel-Antwerpen en een aantal (steen)wegen.
Links: Luchtfoto, eind jaren 1970. Rechts: Het viaduct, bekeken vanaf de N1 richting Vilvoorde.
Viaduct van Vilvoorde Viaduct van Vilvoorde
Evolutie van het verkeer

Hieronder wordt het aantal voertuigen in beide richtingen op de R0 weergegeven, zoals gemeten op zeven telposten langsheen de autosnelweg. De gekozen telposten situeren zich op representatieve locaties op min of meer gelijke afstanden van elkaar. Om de overzichtelijkheid te behouden, is in de grafiek gekozen voor een interval van 10 jaar. Uitgebreider cijfergegevens zijn terug te vinden in de tabel; het interval bedraagt hier slechts 5 jaar.

Grafische weergave van de verkeersevolutie, 1985-2005.
Grafische weergave verkeersevolutie

Intensiteiten, 1985-2005.
Intensiteit

De gegevens van de intensiteiten zijn afkomstig uit:

  • FOD Mobiliteit en Vervoer – Synthese verkeerstellingen 1985-heden.

Zie ook:
Het wegenbeleid in de periode 1973-1989
in de sectie Geschiedenis
Wegenforum: discussiëren over de R0
Dossier E19 A54 Brussel - Bergen / Charleroi Website van de Road Federation Belgium
Dossier E40 Brussel - Gent - Oostende Le R0 op AutoroutE411.be
(in het Frans)

Terug naar boven | Bronverantwoording
Algemene wegenpolitiek vanaf de 18e eeuw en totstandkoming van het (autosnel)wegennet Besluitvorming en aanleg van de Belgische autosnelwegen Ontwikkeling van het autosnelwegennet jaar per jaar in kaart gebracht Links naar andere websites over wegen en infrastructuur Voor alle vragen, opmerkingen en suggesties Hét forum over weginfrastructuur en verkeer in België en Nederland